Life style in Sweden - วิถีชีวิตความเป็นอยู่ในสวีเดน

เรื่องเล่าประสบการณ์ในชีวิตประจำวัน เรื่องเล่าจิปาถะ นานาสาระใกล้ตัว

ผักกูด มีสารก่อมะเร็ง

ช่วงนี้เปิดเฟสมาก็เห็นสาวๆ เค้าโพสต์เรื่องไป ”เก็บผักกูดมากิน” กันเยอะแยะเต็มหน้าเฟสไปหมด บางคนก็ลงรูปโพสต์ถามว่า แบบนี้กินได้ป่าว? ก็เลยจุดประกายให้อยากรู้ว่า ถ้าเก็บผิด แล้วนำมากินจะเป็นยังไง?

ทำไมยุ้ยสงสัยแบบนี้ เหตุเกิดจากเห็ดค่ะ เพราะที่สวีเดนมีเห็ดที่หน้าตาเหมือนที่ไทยเด๊ะๆ แต่กินแล้วอาจถึงตายได้ เพราะว่าสภาพแวดล้อม สารเคมีในดินและปัจจัยอื่นๆ ทำให้สารต่างๆ ในเห็ดแตกต่างกันไปอย่างสิ้นเชิง ... แล้วเฟิร์น หรือที่เรียกกันว่า “ผักกูด” ล่ะ?

ก็ค้นไปค้นมาเจอลิงค์นี้

** http://www.naturochtradgard.se/atbart_i_rabatten_fiddleheads.html

ขอตัดตอนบางส่วนที่น่าขบคิด มาแปลมาเล่าสู่กันฟังดังนี้ค่ะ

Ormbunkar [...]. En del är giftiga, andra ätliga.

* Populär men inte riskfri *
Örnbräken är allmän i hela Sverige. I många länder, speciellt i Japan och Korea, anses den vara en delikatess, men man bör äta den med största försiktighet, helst inte alls eftersom den Örnbräken s vara bland annat cancerframkallande.

[...]

För trots att örnbräken är en delikatess är den otvetydigt giftig, både akut och mer långsiktigt. Bland annat innehåller den tiaminas, ett enzym som bryter ner vitamin B1 (tiamin). Upprepad förtäring kan leda till bristsjukdomen beriberi, men det är ändå inte det värsta. Örnbräken innehåller dessutom det mutagena ämnet ptaquilosid som genom sin verkan kan skada näthinnan och orsaka blindhet. Ptaquilosid kan även hämma eller slå ut benmärgsaktivitet vilket leder till en livshotande brist på både vita och röda blodkroppar, och både via laboratorieförsök och observationer av betesdjur med örnbräken i sitt bete vet man att ptaquilosid kan generera olika tumörsjukdomar hos djur.

Det är inte alls märkligt att man därför misstänker örnbräken för att ligga bakom den ovanligt höga förekomsten av cancer i mage och blåsa hos människor i länder där den äts.

[..]

Enklast är godast
Det är bara de späda, knutna skotten som ska ätas. Så snart skotten börjat rulla ut sig blir de sega och trådiga och bittra i smaken.

Ormbunkar หรือ เฟิร์น

"บางชนิดกินได้อร่อยไม่มีพิษ บางชนิดก็เป็นพิษ"

* เป็นที่นิยม แต่ก็เสี่ยงอันตราย *
Örnbräken พบเห็นได้โดยทั่วไปในสวีเดน ในหลายๆ ประเทศ โดยเฉพาะในญี่ปุ่นและเกาหลี จะถือกันว่า Örnbräken เป็นอาหารรสเลิศ แต่ถ้าจะเก็บมากินก็ควรระมัดระวังให้มาก ถ้าเป็นไปได้ “อย่ากินเลย” จะดีที่สุด เพราะว่าพืชชนิดนี้ อาจจะก่อให้เกิดโรคมะเร็งได้

ถึงแม้ว่า örnbräken จะเป็นอาหารรสเลิศ แต่ก็เป็นพืชที่มีพิษ ทั้งแบบฉับพลัน และในระยะยาว örnbräken มีส่วนประกอบของสารไทอามีน ซึ่งเป็นเอนไซต์ชนิดหนึ่งที่ย่อยสลายวิตามินบี 1 การกินพืชชนิดนี้บ่อยๆ อาจนำไปสู่การเป็นโรคขาดวิตามินบี 1 คือโรคเหน็บชา แต่นี่ยังไม่ใช่กรณีที่ร้ายแรงที่สุด เพราะนอกจากนี้แล้ว örnbräken ยังมีส่วนประกอบของสารก่อกลายพันธุ์ สารท๊อกซินจากต้นเฟิร์น (Ptaquilosid) ซึ่งเป็นอันตรายต่อจอประสาทตา และเป็นสาเหตุทำให้เกิดอาการตาบอด และสารท๊อกซินจากต้นเฟิร์นยังสามารถไปยับยั้งหรือทำลายการทำงานของไขกระดูก ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ปริมาณเซลล์เม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือดแดงลดลงได้ และจากการทดลองในห้องปฏิบัติการและการศึกษาด้วยการสังเกตการณ์ ในสัตว์กินพืชที่กิน örnbräken เข้าไป พบว่า สารท๊อกซินในต้นเฟิร์นเป็นสารที่ก่อให้เกิดเนื้องอกต่างๆ ในสัตว์

ฉะนั้นจึงมีการตั้งข้อสันนิษฐานว่า örnbräcken อาจเป็นสาเหตุทำให้อัตตราการเกิดโรคมะเร็งในช่องท้อง และกระเพาะปัสสาวะในคนซึ่งอาศัยอยู่ในแถบประเทศที่มีการกินพืชชนิดนี้สูงมาก

ง่ายที่สุด อร่อยที่สุด
ควรเก็บส่วนที่อ่อนๆ ที่ยังม้วนๆ อยู่มากิน ถ้ามันคลายออกมาเห็นเป็นใบแล้วมันจะมีเส้นใยตามใบ จะเหนียว และรสชาติจะออกขมๆ เฝื่อนๆ

---

จากรูปประกอบที่ยุ้ยลงนี่
ได้มาจากที่ไปเกาะล้อคนอื่นไปเดินป่า ถ่ายรูปเล่นกัน
รูปบน ใบบาง ก้านเขียวใส ไร้ขน คนไทยเก็บมากินกัน เป็นสิ่งที่เค้าบอกต่อๆ กันมา เพราะกินแล้ว ยังไม่มีใครเป็นอะไร แต่ว่าไม่มีข้อมูลผลการศึกษายืนยันน่ะว่า จริงๆ แล้วกินได้หรือไม่? ชนิดไหนกันแน่ที่กินได้ หรือกินไม่ได้

รูปล่าง ก้านสีน้ำตาลๆ ใบเขียวๆ นี่เค้าไม่เก็บมากินกัน เค้าว่า มันเฝื่อนๆ

(ส่วนเฟิร์นต้นโตๆ สูงๆ นั่น อ่านเจอว่า กินไม่ได้ค่ะ เป็นพิษ)

---

แต่แฟนของยุ้ยไปเจอลิ้งค์นี้มา

** http://www.overlevnad.se/vaxter/stensota.html

Stensötan - Polypodium Vulgare - är en ormbunke - faktiskt den enda ätliga svenska ormbunken - och grön hela året. [...]

Till skillnad från andra ormbunkar, vars små blad sitter på mindre utskott åt sidorna, så växer stensötans blad direkt på huvudstjälken. [...]

Användbara delar: Roten
Stensötans rot är mycket god och har en intensiv söt smak av lakrits.

จริงๆ แล้ว Stensötan เป็นชนิดเดียวที่กินได้ในสวีเดน

ความแตกต่างจากเฟิร์นชนิดอื่นๆ คือ เฟิร์นชนิดอื่นๆ จะมีใบเล็กๆ แตกออกมาตามกิ่งของก้านใบหลัก
แต่ใบของ Stensötan จะขึ้นที่ก้านหลักโดยตรงเลย

เค้าเอา ราก มาใช้ ... รสชาติดี หวาน
มีสรรพคุณทางยา เช่น แก้ท้องผูก แก้ไอ

ลองค้นหาใน Google ด้วย Stensötan แล้วดูรูปนะ หรือไม่ก็ตามไปอ่านเพิ่มเติมที่ลิงค์

----

ถ้าถามยุ้ยว่า สรุปว่า ควรกินหรือไม่? เค้าก็กินกันเยอะแยะ ไม่เห็นเป็นอะไรเลย

ตอบคือ ไม่ควรกิน เพราะว่า ที่นี่คือ สวีเดน ไม่ใช่อย่างที่ไทย ...

บทความแรกที่นำมาฝากกัน เค้าก็ว่ากินได้ก็จริง แต่ก็ระบุแล้ว่า เสี่ยงมะเร็ง ถึงแม่ว่า เค้าจะพูดโดยทั่วๆ ไป ไม่ได้เน้นที่สวีเดนมากนัก
ไปอ่านจากที่อื่นๆ การวิจัยของสวีเดน เดนเดนมาร์ก เค้าก็ไม่แนะนำให้กิน แต่ก็ไม่ได้ระบุลึกลงไปอีกว่า หน้าตาแบบไหนห้ามกิน
แต่ลิ้งค์ที่สองก็บอกชัดเจนแล้วว่า ที่สวีเดน มีชนิดเดียวเท่านั้นที่กินได้

ถ้ายังไม่มีผลการศึกษาอะไรมายืนยันแน่ชัดว่า หน้าตาแบบนั้น ขึ้นในสภาพพื้นที่แบบนั้น ที่สวีเดนกินได้ชัวร์ ถ้ากินได้ควรทำกินอย่างไร? มีประโยชน์อย่างไร? กินมากๆ แล้วมีผลเสียอะไรตามมาหรือไม่? ... ดูอีกมุมนึงด้วยคือ คนสวีเดนท้องถิ่นเค้ายังไม่พูดถึงประวัติว่าปู่ย่าตายายเค้าเคยกินกันเหมือนพืชหรือหญ้าชนิดอื่น เค้าต้องมีเหตุผลอะไรซ่อนไหวเบื้องหลังเหมือนอย่างพืชผักบ้านเรานั่นแหละค่ะ ...

ส่วนตัวรู้อย่างนี้แล้ว ไม่ขอกินค่ะ ทุกวันนี้พอรู้ข่าวว่า อาหารหรืออะไรเสี่ยงต่อโรคก็พยายามลด ละ เลิก เพื่อความไม่เป็นโรค อันเป็นลาภอันประเสริฐค่ะ

ก็นำมาฝากไว้ด้วยใจหวังดีค่ะ ขอแค่ทำหน้าที่นำเสนอข้อมูลเพื่อประชาชนที่รัก ที่เหลือแล้วแต่จะพิจารณากันเนาะ

ยุ้ยค่ะ

---

ปล. ขอบคุณพี่สาวสุดสวยที่ช่วยแปละนะคะ
มีอะไรเพิ่มเติม แนะนำมาได้นะคะ ยินดีเสมอค่ะ ช่วยๆ กันทำให้ข้อมูลสมบุรณ์มากยิ่งขึ้น